اثر اسانس کلپوره (Teucrium polium L.) بر مهار رشد کلستریدیوم بوتولینوم تیپ A جداسازی شده از فراورده‌های لبنی سنتی

کلستریدیوم بوتولینوم یکی از مهمترین باکتری‌های بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی به‌ویژه در غذاهای بسته‌بندی شده در خلأ و فراورده‌های گوشتی بوده و کنترل آن نیز از مهمترین مشکلات کارخانه‌های صنایع غذایی محسوب می‌شود. هدف این مطالعه، بررسی آلودگی فراورده‌های لبنی سنتی به کلستریدیوم بوتولینوم و اثر اسانس برگ و گل گیاه کلپوره (Teucrium polium L.) در کنترل رشد این باکتری می‌باشد. از 160 نمونه کشک و دوغ سنتی به روش کشت فقط یک مورد تیپ A از دوغ جداسازی شد، اما به روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز چندگانه (MPCR) یک مورد تیپ A از دوغ (25/1%) و از کشک دو مورد تیپ B و یک مورد تیپ A (75/3%) شناسایی شد. آنالیز ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس برگ و گل این گیاه با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنجی جرمی (GC-MS) انجام گردید. ترکیب‌های اصلی تشکیل‌دهنده اسانس گل کلپوره شامل آلفا-پینن (7/16%) و والریانول (3/8%) و در اسانس برگ آن شامل آلفا-پینن (8/14%)، میرسین (9/10%) و جرماکرن D (4/10%) بود. برای ارزیابی اثر ضدمیکروبی، 10 میکرولیتر از اسانس برگ و گل کلپوره به‌طور جداگانه به روش دیسک دیفیوژن در سه تکرار مورد سنجش قرار گرفت و قطر هاله عدم رشد باکتری در رقت‌های µl/ml40 و 80 اسانس برگ به‌ترتیب 9 و 8 میلی‌متر و اسانس گل 12 و 8 میلی‌متر بود. غلظت مهاری حداقل (MIC) اسانس گل و برگ کلپوره µl/ml160 تعیین شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که می‌توان از اسانس این گیاه برای کنترل رشد کلستریدیوم بوتولینوم استفاده کرد.